ترسیم نقشه دانش تولیدات علمی مرتبط با «حجاب در حوزه سلامت» با استفاده از تحلیل هم رخدادی واژگان

موضوع پوشش امروزه یکی از موضوعات مهم و چالش‌برانگیز در حوزه اجتماعی است که باعث ایجاد تفکرات و دیدگاه‌‎های مختلفی درباره موضوع حجاب یا پوشش شده است. لذا تحلیل مطالعات حجاب در حوزه سلامت حائز اهمیت است و می‌تواند اطلاعات ارزشمندی به همراه داشته باشد. بنابراین با توجه به اینکه حجاب در حوزه بهداشت و درمان مرکز توجه پژوهشگران قرارگرفته است، این پژوهش درصدد است با ترسیم و تحلیل نقشه علمی تولیدات علمی این حوزه موضوعی،‌ شاخص‌های کتابسنجی این مقالات را بررسی و تحلیل نماید. مطالعه حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ نوع، علم‌سنجی است که با استفاده از تحلیل کتاب‌سنجی گذشته‌نگر و ترسیم نقشه علم انجام‌شده است. برای تجزیه‌وتحلیل و مصورسازی واژگان کلیدی و ترسیم نقشه علم از نرم افزار biblioshiny و VOSviewer استفاده شد. کلیدواژه‌ Hijab در پایگاه اطلاعاتیPubMed جستجو شد. این جستجو در تاریخ 30 آبان 1402 انجام و 77 مقاله مرتبط بازیابی شد. در ادامه، مقالات به لحاظ نویسنده، سال انتشار و مجله بررسی شدند. نتایج نشان داد 77 مقاله در حوزه موضوعی حجاب در حوزه سلامت بین سال‌های 1988 تا 2023 منتشر شده اند. حدود از نیمی از مقالات از سال 2020 به بعد منتشر شده اند. نرخ رشد سالیانه مقالات این حوزه موضوعی 94/1 درصد است. 294 نویسنده از 22 کشور در نگارش این مقالات نقش داشتند. 77 مقاله مورد بررسی در 65 مجله منتشر شده است. جله International Journal of Dermatology با 4 مقاله در رتبه اول قرار دارند. همچنین نتایج نشان داد اکثر مجلات با بیشترین تعداد مقاله مربوط به حوزه موضوعی پوست هستند. ترسیم ابرکلمات عنوان مقالات مورد بررسی نشان داد کلیدواژه‌های hijab, islam, body image, hair loss, vitamin D, hijab pin بیشترین فراوانی را به خود اختصاص دادند. نقشه هم رخدادی واژگان تولیدات علمی حوزه موضوعی حجاب در حوزه سلامت، در 5 خوشه دسته‌بندی‌شده‌اند: ارتباط حجاب و تصویر بدن؛ ‌ارتباط حجاب و ویتامین D؛ ارتباط حجاب با سندروم حجاب؛ارتباط حجاب و حقوق زنان؛ ارتباط حجاب و ریزش مو. نتایج این مطالعه این امکان را برای خوانندگان فراهم می‌کند تا با کشورها و مجلاتی که سهم عمده‌‌ای در نگارش مقالات حوزه موضوعی حجاب در حوزه سلامت داشته‌اند آشنا شوند. نتایج این مطالعه می‌تواند راهنمایی باشد برای متخصصان این حوزه موضوعی جهت برنامه‌ریزی‌های آینده به هدف تعریف پژوهش‌هایی مرتبط که تحلیل نقشه هم‌رخدادی، حکایت از کمتر پرداخته شدن به آنها است.