ترسیم نقشه دانش تولیدات علمی مرتبط با «فمنیسم در حوزه سلامت» با استفاده از تحلیل هم رخدادی واژگان

فمینیسم یک جنبش اجتماعی و فلسفی است که برابری جنسیتی را ترویج می‌دهد و برای رسیدن به اجتماعی عادلانه‌تر و برابرتر برای هر دو جنس تلاش می‌کند. لذا با توجه به نقش تعیین کننده فمنیسم در حوزه بهداشت و درمان، تحلیل مطالعات صورت گرفته در این ارتباط حائز اهمیت است و می‌تواند اطلاعات ارزشمندی به همراه داشته باشد. بنابراین با توجه به اینکه فمنیسم در حوزه بهداشت و درمان مرکز توجه پژوهشگران بسیاری قرارگرفته است، این پژوهش درصدد است با ترسیم و تحلیل نقشه علمی تولیدات علمی این حوزه موضوعی،‌ شاخص های کتابسنجی این مقالات را بررسی و تحلیل نماید. مطالعه حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ نوع، علم‌سنجی است که با استفاده از تحلیل کتاب‌سنجی گذشته‌نگر و ترسیم نقشه علم انجام‌شده است. برای تجزیه‌وتحلیل و مصورسازی واژگان کلیدی و ترسیم نقشه علم از نرم افزار biblioshiny و VOSviewer استفاده شد. کلیدواژه‌های feminist و feminism در پایگاه اطلاعاتیPubMed جستجو شد. این جستجو در تاریخ 15 مهر 1402 انجام و 1460 مقاله بازیابی شد. در ادامه، مقالات به لحاظ نویسنده، سال انتشار و مجله بررسی شدند. نتایج نشان داد 1460 مقاله در حوزه موضوعی فمنیسم در حوزه سلامت بین سال‌های 1920 تا 2023 منتشر شده اند. بیش از 20% مقالات از سال 2019 تا 2023 منتشر شده اند. نرخ رشد سالیانه مقالات این حوزه موضوعی 28/4 درصد است. 2247 نویسنده از 51 کشور در نگارش این مقالات نقش داشتند. ایالات متحده آمریکا با 445 مقاله در رتبه اول و کانادا و استرالیا به ترتیب با 274 و 123 مقاله در رتبه دوم و سوم قرار دارند. ایالات متحده آمریکا، کانادا، استرالیا و اسپانیا بیشترین همکاری علمی مشترک را با سایر کشورها دارند. بیشترین همکاری علمی بین کشور کانادا و استرالیا و همچنین بین ایالات متحده آمریکا و کانادا بوده است. 1460 مقاله مورد بررسی در 611 مجله منتشر شده است. مجله Ans. Advances in Nursing Science با 46 مقاله و مجله Health Care for Women International با 35 مقاله در رتبه اول و دوم قرار دارند. همچنین نتایج نشان داد اکثر مجلات با بیشترین تعداد مقاله مربوط به حوزه موضوعی پرستاری و مامایی هستند. ترسیم ابرکلمات عنوان و چکیده مقالات مورد بررسی نشان داد کلیدواژه‌های Feminist perspective, Feminist theory, Women’s health, Feminist analysis دارای بیشترین فراوانی هستند. نقشه هم رخدادی واژگان تولیدات علمی حوزه موضوعی فمنیسم در حوزه سلامت، در 5 خوشه دسته‌بندی‌شده‌اند: حقوق و بهداشت زنان؛ فاکتورهای اقتصادی، اجتماعی و سیاسی؛ ژنتیک و تولید مثل؛ مباحث اخلاقی؛ و پرستاری. نتایج این مطالعه این امکان را برای خوانندگان فراهم می‌کند تا با کشورها و مجلاتی که سهم عمده‌‌ای در نگارش مقالات حوزه موضوعی فمنیسم در حوزه سلامت داشته‌اند آشنا شوند. نتایج این مطالعه می‌تواند راهنمایی باشد برای متخصصان این حوزه موضوعی جهت برنامه‌ریزی‌های آینده به هدف تعریف پژوهش‌هایی مرتبط که تحلیل نقشه هم‌رخدادی، حکایت از کمتر پرداخته شدن به آنها است.